Anlamlı Şarkı Sözleri & Anlamsız Şarkı Sözleri 🎼 Kimse Bizi Tıraşa Tutmasın!

Bu yazıyı yalnızca şarkıda sözlere önem verenler için yazdım. Diyorum ki duygu yönünden şarkı sözlerini üçe ayırabiliriz bence.

1. Hikayesi olan, dokunaklı şarkı sözleri.
2. Hikayesi varmış gibi görünmeye çalışan, anlamsız şarkı sözleri.
3. Saçma sapan şarkı sözleri.

Saçma sapan olanları hiç tartışmayacağım. Bu yazıyı yazma ihtiyacımın nereden hasıl olduğunu söyleyeyim: 2018’den bu yana şarkı sözü yazmaya çalışıyorum. Dolayısıyla bolca araştırıyor ve gözlemliyorum. Bu yüzden “iyi bir şarkı sözü nasıl olmalı?” onu tartışalım istiyorum.

Mesela Faruk K‘nın şu şarkı sözleri asla konumuz değil:

Honki ponki toni nok
Çalona bimbo bori rok
Muşi muşi hubobo kozi zok
Çiki çiki şayne tiki tak tok

Yok yok, bunları eleştirecek kafalara ulaşmadım henüz. Ben daha çok, birinci ve ikinci madde üzerinde duracağım.

Hatırlayalım:

1. Hikayesi olan, dokunaklı şarkı sözleri
2. Hikayesi varmış gibi görünen, anlamsız şarkı sözleri.

Şimdi size gerçekten bir hikayesi olan, kaliteli, sanata yakışan birkaç şarkı sözü paylaşayım. Sonra da “şair burada ne demek istemiş?” dedirten, esasen hiçbir şey anlatmayan şarkı sözleri paylaşayım. Bu şekilde, neye-neden isyan ettiğimi, neyi-neden sorguladığımı ve nereye varmak istediğimi daha iyi aktarabilirim.

Sırayı değiştiriyorum. Önce anlamsız şarkı sözlerinden başlayalım.

Anlamsız Şarkı Sözleri

Özellikle bilinirliği yüksek şarkıcılardan örnek vereyim ki neleri şarkı diye dinlediğimizi hatırlamış olalım. Bu tür şarkıları mercek altına aldığımda en önemli ortak özelliklerinin “kafa karıştırmak” ve “kafiyecilik” olduğunu görüyorum. Ya da “düşünüyorum” desem daha doğru.

Örnekler:

Sinan Akçıl feat. Ferah Zeydan – Mucize

Sen son bir kez dinle,
Adım adım büyür aşkım
Sen yine duyguyu aştın,
Aşkını adını senle ilk defa duydum ben
Gel hadi seni içimden kopar at.
Var mı böyle becerin?
Sensin ecelim…

Mucize, dedikleri 3 hece
Ben sana aitim her gece
Ölsem de söylemem ki kimseye
Gel hadi evlen benle…

Söz & Müzik: Sinan Akçıl

Şimdi bu şarkı hangi dinleyicinin duygularına ortak olmayı hedefliyor acaba? Ya da ne anlatmak istiyor? Hiç kendinizi zorlamayın arkadaşlar. Gerçekten bu sözlere anlam yüklemeye çalışmak “zorlama” olur. Belli ki biraz “kafa karıştırmak” ve kafiyeli satırlar oluşturmak üzere kurgulanmış sözler bunlar. Ha zorlasak bir anlam çıkmaz mı? Çıkar tabii ama “zorlama” olur. İşte ben buna karşıyım. Sinan Akçıl hiç kusura bakmasın 🙂

Başka bir örnek:

Bu arkadaş tıraşı uzun tuttuğu için bir kısmını paylaşacağım sadece.

Ezhel – Geceler

Kırmızı fren, kırmızı bira
Hırlısı hem hırsızı bir arada
Kırmışım ben fıttırırken
“Geceler daha acımasız gündüzden.” der Gencebay
Geceleğin hem dert, hem iş, hem eğ-eğlence var
Duygularım karmakarışık uyanırım uykularımdan
Uyuyamamak mı? Ki geceleri gece yapan buydu kanımca
Takılırım şehrimin kuytularında
Her yerde değişik huylu kadınlar, huysuz adamlar, şuursuz adımlar
Dolaşırım beynimin uydularında
Kulağını aç ve de duy bu yarından
Önceki saat ganja ve kağıt
Tüm gece dar hazır
Bitmemiş daha gece işlerim var
İzbelik sarmış şehrini bak
Kendine espri yap,
fazla iç geçmişi an
Elimde hiçbir şey yok çünkü hiçbi’ şey var
Karanlıklardan doğar aydınlıklar

Tamam, Ezhel’in özgün bir tarzı olmasını ben de takdir ediyorum ama keşke bu özgün tarzı, özgün söz sanatıyla da destekleyebilseymiş.

Bakın bu eleştirileri yaparken çok ünlü isimlerin fanları tarafından topa tutulma riskini göze alarak yapıyorum. Nitekim bunu yapmak zorundayım. Ben, her şeye sessiz kalamıyorum.

Ezhel iyi bilir, “ifade özgürlüğü” önemli hocam. Şu şarkının sözlerine baktığımda şunu görüyorum: Arkadaki melodiye oturması için belli belirsiz dizilmiş sözler var. Çok zorlarsak anlam yükleyemez miyiz?

Sanattan bahsetmeyeceksek şuna da anlam yükleyebiliriz değil mi?

Ali ata bak ne olur
Emel eve gel otur
Işıl topu tutmasa da olur

Zorlarsak, şarkıcının “Ali’den, Emel’den, Işıl’dan beklentileri var” diyebiliriz. O yüzden ben, “zorlamayalım” diyorum. Belli ki kafiyecilik oyunu var burada.

Sıkılmaya başladığınızı düşünerek kısa-küçük bir örnekle anlamsız şarkı sözlerini sonlandırayım.

Tamamını değil, bir buklesini paylaşacağım. Tam olarak eleştiriye muhtaç bölümünü…

Mustafa Sandal – Gel Bana 

Orda bi dur rahatla
Bundan sonra seni kimse üzemez
Nefes al bi daha
Bi daha da seni kimse çözemez

Burada “üzemez” ve “çözemez” kelimeleri kafiye olsun diye alt alta gelmedi de ne oldu şimdi?

• Bazı kötü şarkılar var, aranjesinin hatrına dinliyoruz.
• Bazı kötü şarkı sözleri var, yorumlanmasından etkilenip dinliyoruz.
• Bazı kötü şarkı sözleri var, yorumcusuna saygıdan dinliyoruz.
• Bazıları da var ki neden dinlediğimizi de bilemiyoruz.

Eskiden, “ben mi anlamıyorum?” diyerek boşu boşuna kendimi sorguladığım çok oldu. Hayır arkadaşım, Sezen Aksu’nun sözlerini hayretler içerisinde dinleyen, Emir Can İğrek’in sözlerinde kaybolan, rahmetli Onur Can Özcan’ın şarkı sözlerine “yok artık” diye ağzı açık bakan adamlar gayet de anlar hocam. Kimse bizi tıraşa tutmasın.

Çok tartışılan veya “anlamsız şarkı sözü” deyince ilk akla gelen ismin Serdar Ortaç olması da büyük talihsizlik bence. Evet, Serdar Ortaç’ın birçok şarkısında (şarkı sözünde) derinlik yok fakat hikaye var. Basit olsun olmasın, bir mesaj veya kompozisyon var. Dolayısıyla şarkı sözleri konusunda olumsuz eleştiri yapacaksak, Serdar Ortaç’a gelene kadar daha çoook isim var eleştirmemiz gereken.

Gelin bir de hikayesi olan, anlamlı şarkı sözlerine bakalım.

Anlamlı Şarkı Sözleri

Sezen Aksu sözleriyle başlayıp biraz garantici davranayım. Hangimiz Sezen Aksu’nun söz yazma yeteneğine dil uzatabiliriz ki? Pekii, onun sözlerini bu kadar değerli kılan ne? Hemen söyleyeyim: Mükemmel benzetmeler ve betimlemeler yaparken aynı zamanda kafiyeleri de bir o kadar güzel yapabilmesi. Yani Sezen Aksu, kafiyeye uygun duygulara sürüklemiyor bizi. Duyguya uygun kafiyelerle sürüklüyor…

Örnek:

Bir bölümünü paylaşsam yeterli sanırım:

Sezen Aksu – Gidiyorum

Zaman sadece birazcık zaman
Geçici bu öfke, bu hırs, bu intikam
Acılarımız tarih kadar eski
Nefes alıp vermek misali olağan

Zaman sadece birazcık zaman
Son bulduğu yerde sevgiler bir tek an
Böyle benzer izler etrafında
Alışkanlıklarımız bile sıradan

Kadın diyor ki biraz zamana ihtiyacımız var sadece. Evet, kötü duygular da besledik ama tüm bunlar çok olağandı. Tıpkı nefes alıp vermek gibi (benzetme sanatı) olağan. Ve hepsi geride kalmalı. Geride kaldı. Tarih oldu. “Ben öyle sayıyorum” diyor ama bunu öyle bir diyor ki sanata şapka çıkarmaktan başka seçenek bırakmıyor insana.

Pekii, kolaycılık yapmayayım ve henüz herkesin keşfetmediği sanatçılardan bahsedeyim. Emir Can İğrek diyeyim mesela. Onur Can Özcan diyeyim… Tamam, onlar da çok ünlü isimler ama bir Sezen Aksu gibi henüz otorite olarak kabul edilmiş değiller. Gerçi bugün çıkıp “biz bu işi çok iyi yapıyoruz” deseler ben ikna oldum bile. Hiç itiraz etmem.

Bakın rahmetli Onur Can Özcan kelimelerle nasıl oynuyor. Nasıl bir söz sanatına sahip…

Onur Can Özcan – Yaramızda Kalsın

İki yalnız bir doğru edebilirdik.
Şimdi farklı şiirlerde yaşar gibiyiz.
Ben Mecnun, sen Şirin; tesadüf değil.
Biz bize kurulmuş tuzak gibiyiz.

Söz ettim mavilere, içimdeki yaralardan
Gökteki yağdı yine, yerdekinde yakamoz var.
‘Bu bir soygundur ‘der gibi bakan gözlerinden,
Artık gider gibiyim.

Bahsetme kimselere, yaramızda kalsın.
Sığmadık şehirlere, şiirlere taştık.
Unutmadım yine, bir büyüklük bende kaldı.
Ah kadehler kırıldılar sana bu gece.

Burada da mesela kafiyeden ziyade, her biri kompozisyona uygun olacak şekilde çift anlama gelebilecek sözler görüyoruz. “Yaramızda kalsın” derken bu ilişkinin ikisini de yaraladığını ve aralarında kalması gerektiğini iki kelimeye sığdırmış. “Bir büyüklük bende kaldı” derken hem bir büyüklük (efendilik) yaptım hem de bir büyük rakı devirdim demek istiyor. Tek bir cümle ile…

Sanata aç olduğum bir dönemde, böylesi bir sanatçının ölümü beni nasıl yaraladı anlatamam…

Pekii ya Emir Can İğrek? O da ayrı bir dünya, ayrı bir sanatçı… Ama “sanatçı” yani.

Emir Can İğrek – Yangınlı Şiir

Eşkiyaların kibar olduğu zamandan
Adamların kadınları müjganından öptüğü sokaklardan
Geçtim büyüyorum ara sıra yalanla
Yazıyorum içimi şu odamda, değiyor başka hayatlara

Başıma binbir bela gelir bu ruhumun yüzünden,
Ben onun gönüllü işçisi
Bu devirde söylenir mi böyle yangınlı şiirler?
Ben o geçmişin misafiri…

Yüksekkaldırım’da bir akşam tanır felaketim seni
Başında kasketin senin içinde kasvetin
Cadde-i Kebir gibi yakarlar beni çaresiz
Bakarlar ardımdan çocuklar firari mahkum gibi

Atilla İlhan’a ithafen yazılmış bir şarkı sözü bu. Hem Atilla İlhan’ın tarzıyla eski İstanbul’u, özlenen İstanbul’u resmediyor hem de Atilla İlhan’ı anlatıyor.

Bu kadarı yeterli sanırım. Güzel şarkı sözü yazanlara çok sayıda örnek verebilirim. Feridun Düzağaç, Şebnem Ferah, Teoman… Diye diye uzar gider liste. Bu listenin sonuna gelmek mümkün ama kötü şarkı sözü yazarlarını listelemeye kalksam sonu gelmeyecek gibi duruyor.

Bunları da okumanı öneririm:

Hikayesi Olan Şarkılar

Güzel Şarkı Sözü

Ayrılık Şarkıları

Şu da ilgini çekebilir:

Fotoğraf Altına Yazılacak Şarkı Sözleri

BU DA SÖZLERİ BANA AİT OLAN BİR ŞARKI

Güzel şarkı sözleriyle ve anlamlı şarkılarla görüşmek dileğiyle, sevgiler…

MiskinAdam
Anlatmaya Üşendiklerimi Yazıyorum